Onderzoek naar vismigratie Rijn

Vismigratie is een van de speerpunten van de Groen Blauwe Rijn Alliantie. Er is dan ook de afgelopen jaren veel onderzoek verricht aan de trekvissen in de Rijn, en op 4 maart 2021 werden de voorlopige resultaten gepresenteerd. Onderwerpen zijn monitoring, migratie tussen hoofdstroom en zijwateren, en verwonding door waterkrachtcentrales, gemalen en scheepsschroeven. Ook het potentiële paai- en opgroeigebied van de Atlantische steur was onderwerp van onderzoek.

Maar liefst 18 vissoorten gebruiken de rivier als route van zoet naar zout water en van geboortegrond naar leefgebied voor de volwassen vis. Voor deze soorten is een vrij optrekbare rivier onmisbaar. Met 15 van de 18 soorten gaat het niet goed. Deze hebben een beschermde status.

Monitoring

Om de Duitse en Nederlandse vismonitoring beter op elkaar af te stemmen en van elkaar te leren, hebben onderzoekers van beide zijden van de grens een gezamenlijke proefmonitoring gedaan. Zo wisselden ze kennis uit over een bijzondere monitoringstechniek: visserij met een ankerkuil, speciaal geschikt voor stroomafwaarts zwemmende dieren. Onbedoelde bijvangst was een grote hoeveelheid plastic, waar Rijkswaterstaat nu verder onderzoek naar gaat doen.

Migratie hoofdstroom en zijwateren

Interessant is ook het onderzoek naar migratie van vis tussen de hoofdstroom van de rivier en de zijwateren in de uiterwaarden. Het blijkt dat het hele rivierbed, van winterdijk tot winterdijk, belangrijk is voor vis. Het is dus zaak om over de gehele breedte van de rivier barrières op te ruimen.

Gewonde vissen

Op rivierstrandjes worden in het najaar en bij lage rivierafvoeren regelmatig dode vissen aangetroffen die ernstig zijn verwond, vooral grote aal. Van waterkrachtcentrales en gemalen was wel bekend dat ze vissen kunnen verwonden. Nu is ook het effect van scheepsschroeven op aal onderzocht. Hieruit blijkt dat vooral in de trekperiode van de paairijpe schieralen er een aanzienlijke kans is op aanvaring door één van de 100.000 boten die jaarlijks de Waal bevaren.

Iconische steur

Tot slot is er ook uitgebreid onderzoek gedaan naar potentieel paai- en opgroeigebied voor een iconische trekvissoort: de Atlantische steur, die in de Rijn uitgestorven is. Het ziet er naar uit dat de Rijn prima habitat biedt voor paai en voor opgroeiende steuren. Nu dit bekend is, staat de weg open voor herintroductie  van de steur.